بررسی اثرات ضدقارچی عصاره‌های گیاهی آویشن (Thymus vulgaris L.) و مرزنجوش (Origanum vulgare L.) علیه ایزوله‌های بالینی کاندیدا البیکنس مقاوم و حساس به فلوکونازول

  مقدمه: کاندیدیازیس عفونت اولیه یا ثانویه‌ای است که به طور اعم توسط کاندیداالبیکنس ایجاد می‌شود. سیر بالینی آن به اشکال حاد، تحت حاد یا مزمن و عفونت منحصر به دهان، گلو، پوست، واژن و... بوده و یا ممکن است به صورت سپتی سمی، اندوکاردیت و مننژیت مشاهده گردد.   هدف: افزایش قابل ملاحظه مقاومت ذاتی یا اکتسابی گونه‌های کاندیدا نسبت به ترکیبات ضد‌قارچی لزوم استفاده از ترکیبات جایگزین به ویژه از میان گیاهان دارویی را اجتناب‌ناپذیر ساخته است. تاثیر عصاره‌های آبی و تام متانولی‌ گیاهان آویشن و مرزنجوش بر روی ایزوله‌های کاندیدا آلبیکنس حساس و مقاوم به فلوکونازول هدف این بررسی بوده است.   بحث و نتایج: نتایج حاصل از ارزیابی حساسیت 33 ایزوله کاندیدا البیکنس به فلوکونازول به روش دیسک دیفیوژن نشان داد که 78 درصد ایزوله‌ها نسبت به دارو حساس، 1/12 درصد ایزوله‌ها حساسیت وابسته به دوز و 9/9 درصد ایزوله‌ها نسبت به دارو مقاوم بودند. بررسی تاثیر عصاره تام متانولی و عصاره آبی، دو گیاه دارویی آویشن و مرزنجوش بر روی ایزوله‌های کاندیدا البیکنس حساس و مقاوم فلوکونازول به روش رقیق‌سازی در محیط مایع در شرایط آزمایشگاه نشان داد که اسانس و عصاره از هر دو نوع گیاه قادر به مهار رشد ایزوله‌های حساس به فلوکونازول قارچ از طریق وابسته به غلظت بودند، که از این میان عصاره تام متانولی آویشن بیشترین اثر ضدقارچی را داشت (محدوده 125 - 49/0 میلی‌گرم در میلی‌لیتر). و پس از آن به ترتیب اسانس مرزنجوش و عصاره آبی آویشن و مرزنجوش در رده‌های بعدی قرار داشتند. در حالی‌که تنها عصاره تام متانولی آویشن توانایی مهار رشد ایزوله‌های مقاوم به فلوکونازول را داشت. بنابراین بین مقاومت قارچ به دارو و مقاومت آن به اثرات ضدقارچی این دو گیاه دارویی ارتباط مستقیمی وجود دارد و احتمال می‌رود اسانس و عصاره این دو گیاه با مکانیسمی مشابه داروی فلوکونازول رشد قارچ را مهار کنند. بنابراین جایگزینی داروهای ضدقارچی واجد آثار جانبی شدید با ترکیبات دارویی طبیعی توصیه می‌گردد.